Aromatische hydrolaten – Zachte aromatherapie
Wat zijn hydrolaten?
Hydrolaten, ook wel hydrosols genoemd, zijn een bijproduct van het productieproces van etherische oliën. Hydrolaten bevatten een rijkdom aan inhoudsstoffen waardoor ze een therapeutische werking hebben. Deze natuurlijke aromatische waters vormen een complementair deel van de aromatherapie en zijn bijzonder zacht in gebruik zodat ze ook geschikt zijn voor kinderen, zwangere vrouwen en ouderen. Hydrolaten zijn geneeskrachtig, verkoelend, ontstekingsremmend en hydraterend. Hun praktische toepassingen zijn veelzijdig, zo kun je ze gebruiken om je huid te verzorgen, in gerechten, in het huishouden en nog veel meer.
Hoe worden hydrolaten geproduceerd?
Etherische oliën en hydrolaten worden door middel van stoom onttrokken (stoomdistillatie) aan aromatische planten. Producten die op een andere manier dan door distillatie worden verkregen, mogen geen aromatisch hydrolaat genoemd worden.
Tijdens het distillatieproces ontstaat opstijgende waterdamp en komen de etherische oliën en andere plantenstoffen vrij. In deze gasvormige toestand verbinden de vluchtige oliën zich met het water en wordt energie uitgewisseld. Na afkoeling van de waterdamp zien we dat het opgevangen distillatiewater zich verdeelt heeft in 2 componenten:
Sommige planten leveren echter zo weinig essentiële olie op dat ze vaak enkel gedistilleerd worden omwille van het hydrolaat zoals korenbloem en hamamelis.
“Aromatische hydrolaten zijn het product van het stoomdistillatieproces en bevatten wateroplosbare, vluchtige plantcomponenten die hen vaak de geur geven van de essentiële olie, maar niet zo sterk zijn. Hun samenstelling is anders dan die van een essentiële olie: rijker aan wateroplosbare bestanddelen en zo goed als vrij van lipofiele substanties zoals terpeenkoolwaterstoffen. Dit betekent dat ze zeer goed te verdragen zijn, en vaak antiseptisch en ontstekingsremmend werken”.
Strikte normen voor de distillateur
Hydrolaten zijn veelzijdig en gemakkelijk in gebruik, van verfrissing en smaakstof tot de verzorging van een zeer gevoelige huid.
Hoe herken je een hydrolaat van goede kwaliteit?
Enkele voorbeelden van hydrolaten
Hydrolaten, ook wel hydrosols genoemd, zijn een bijproduct van het productieproces van etherische oliën. Hydrolaten bevatten een rijkdom aan inhoudsstoffen waardoor ze een therapeutische werking hebben. Deze natuurlijke aromatische waters vormen een complementair deel van de aromatherapie en zijn bijzonder zacht in gebruik zodat ze ook geschikt zijn voor kinderen, zwangere vrouwen en ouderen. Hydrolaten zijn geneeskrachtig, verkoelend, ontstekingsremmend en hydraterend. Hun praktische toepassingen zijn veelzijdig, zo kun je ze gebruiken om je huid te verzorgen, in gerechten, in het huishouden en nog veel meer.
Hoe worden hydrolaten geproduceerd?
Etherische oliën en hydrolaten worden door middel van stoom onttrokken (stoomdistillatie) aan aromatische planten. Producten die op een andere manier dan door distillatie worden verkregen, mogen geen aromatisch hydrolaat genoemd worden.
Tijdens het distillatieproces ontstaat opstijgende waterdamp en komen de etherische oliën en andere plantenstoffen vrij. In deze gasvormige toestand verbinden de vluchtige oliën zich met het water en wordt energie uitgewisseld. Na afkoeling van de waterdamp zien we dat het opgevangen distillatiewater zich verdeelt heeft in 2 componenten:
- Het overgrote deel van het distillaat is vetoplosbaar (lipofiel) en kan zich niet verbinden met water zodat het bovenaan blijft drijven. Na afroming wordt dit gedeelte de uiteindelijke etherische olie.
- Een klein percentage (0,2%) van de aromatische moleculen is wateroplosbaar (hydrofiel) en blijft verbonden aan het distillatiewater. Na afroming van de vetoplosbare etherische olie blijft het wateroplosbare aromatische hydrolaat over dat herkenbaar is aan de geur.
Sommige planten leveren echter zo weinig essentiële olie op dat ze vaak enkel gedistilleerd worden omwille van het hydrolaat zoals korenbloem en hamamelis.
- : hydrolaten mogen niet verward worden met gearomatiseerd bloemen-, kruiden- of plantenwaters. Deze worden gemaakt van plantenaroma’s die ofwel opgelost worden in gezuiverd water ofwel blootgesteld worden aan de zon om ze daarna te laten sedimenteren en te filteren. Door het verschil in productietechnieken verkrijgt men een totaal ander product.
“Aromatische hydrolaten zijn het product van het stoomdistillatieproces en bevatten wateroplosbare, vluchtige plantcomponenten die hen vaak de geur geven van de essentiële olie, maar niet zo sterk zijn. Hun samenstelling is anders dan die van een essentiële olie: rijker aan wateroplosbare bestanddelen en zo goed als vrij van lipofiele substanties zoals terpeenkoolwaterstoffen. Dit betekent dat ze zeer goed te verdragen zijn, en vaak antiseptisch en ontstekingsremmend werken”.
Strikte normen voor de distillateur
- De aromatische plantenorganen moeten geplukt worden op een specifiek moment in de groeicyclus.
- Aangezien hydrolaten waterige producten zijn, zijn ze bacteriologisch bijzonder delicaat. Zowel de persoon die het distilleertoestel hanteert als het vat zelf moeten beantwoorden aan strikte normen qua hygiëne.
- Hydrolaten zijn geen afvalproducten
Hydrolaten worden vaak gezien als het afvalproduct van de distillatie of als een zwak aftreksel van de essentiële olie. Niets is minder waar. Hydrolaten zou je kunnen beschouwen als de homeopathie binnen de aromatherapie. In de natuurgeneeskunde zou je de hydrolaten kunnen plaatsen tussen de Bachbloesems en de etherische oliën.
Hydrolaten bevatten de levenskracht van de plant en hebben hierdoor een geneeskrachtige of therapeutische werking die deze van etherische oliën soms overtreffen. Omwille van hun zachte werking zijn ze bijzonder geschikt voor behandelingen bij kinderen, zwangere vrouwen en ouderen.
- Bijzondere samenstelling
Hydrolaten bevatten naast aromatische en terpenische moleculen ook verschillende andere actieve, hydrofiele bestanddelen zoals carboxylzuren, tanninen, flavonoïden en sesquiterpeenalcoholen die je niet terugvindt in de essentiële oliën. Hiermee is de samenstelling van hydrolaten bijzonder en uniek.
Zo is bijvoorbeeld bij rozenwater het gevormde fenylethylalcohol het bestanddeel dat voor een groot deel de geur bepaalt. Voor veel mensen ruikt het hydrolaat aangenamer dan de essentiële olie.
Hydrolaten zijn veelzijdig en gemakkelijk in gebruik, van verfrissing en smaakstof tot de verzorging van een zeer gevoelige huid.
- Ze helpen de zuurtegraad van de huid te herstellen en kunnen onverdund toegepast worden als ideale tonic na reiniging van de huid. Bovendien verbeteren ze de afweer van de huid tegen schadelijke micro-organismen.
- In een bad omwille van hun heerlijke geur, maar ook om te ontspannen of omwille van hun geneeskrachtige werking bij aambeien en eczeem.
- Als kompres bij kneuzingen, een verbrande huid, koorts of spataders.
- Als luchtverfrissende spray om je woonkamer, hotelkamer, kleding of auto een frisse geur te geven.
- Voor een aangename smaak in je gerechten, gebakken, dranken …
- Voor het spoelen van de slijmvliezen zoals een oogspoeling, mondspoeling, vaginale spoeling …
- Omwille van hun fysiologische en metabolische werking kunnen hydrolaten ook preventief ingezet worden voor de ontgifting van je lichaam
Hoe herken je een hydrolaat van goede kwaliteit?
- Terminologie
Alleen plantenwaters met de term aromatische hydrolaat worden verkregen door stoomdistillatie. Bij termen zoals hydrosol, bloemenwater of aromatisch water moet je voorzichtig zijn. Deze termen verbergen meestal een minderwaardige kwaliteit zoals een emulgatie of oplossing van essentiële olie in water of een simpele waterverdunning van het aromatisch hydrolaat.
- HACT (Hydrolat Aromatique Chémotypé)
Een gechemotypeerd aromatisch hydrolaat bevat een hogere concentratie dan een hydrolaat dat verkregen wordt door een volledige distillatie. Het opvangen van een HACT gebeurt op een specifiek moment en gedurende een welbepaalde periode binnen het extractie- en destilleerproces.
- Duurtijd distillatieproces
Hydrolaten van goede kwaliteit worden gewoonlijk verkregen tijdens een distillatieproces waarbij het product gedurende één uur wordt opgevangen. Sommige fabrikanten vangen het hydrolaat gedurende een veel langere tijd (3 à 4 uur) op. Op deze manier ontstaat een goedkoper, maar minder goed werkend hydrolaat.
Conservering van hydrolaten
Hydrolaten kunnen snel bederven. Daarom moeten voor de bewaring een aantal strikte regels in acht genomen worden:- Voordat het hydrolaat in de glazen flesjes gaat is microfiltratie (0,2 micron) aangewezen om eventuele micro-organismen te vermijden.
- Kies bij voorkeur een hydrolaat in een ondoorzichtig flesje.
- Bewaar het hydrolaat op een koele, donkere plek of in de koelkast.
Enkele voorbeelden van hydrolaten
- Rozenhydrolaat
Dit distillaat van rozenblaadjes, beter gekend als rozenwater, kalmeert, hydrateert, tonifieert en werkt ontstekingsremmend en celvernieuwend. Ondanks zijn intensieve werking is rozenhydrolaat mild voor de huid en bijgevolg geschikt voor een gevoelige huid en een babyhuid. De heerlijke rozengeur is weldadig.
Opgelet: kies ‘rozenwater’ dat effectief een rozenhydrolaat is en geen wateroplossing van rozenolie met vaak nog andere ingrediënten.
- Lavendelhydrolaat
Dit distillaat van de bloeiende toppen van de lavendelstruik verzorgt, zuivert en reinigt de huid en heeft een kalmerende en harmoniserende werking bij jeuk en huidirritaties. Lavendelhydrolaat is geschikt voor alle huidtypen, maar vooral voor een vette en onzuivere huid. Het werkt verzachtend en verkoelend bij zonnebrand en insectenbeten, en na het ontharen. De geur is verschillend dan die van lavendelolie: kruidig, zoet en honingachtig.
- Sinaasappelbloesemhydrolaat
Het distillaat van de bloemetjes van de bittere sinaasappelboom (Neroli) verzorgt, hydrateert en versoepelt de huid. Sinaasappelbloesem werkt ontspannend en is goed in te zetten bij mensen die snel rode vlekken krijgen bij spanning. Omwille van zijn mild samentrekkend effect is het vooral geschikt voor een vette huid. Bij een droge huid vermeng je het sinaasappelbloesemhydrolaat best met wat rozenhydrolaat. Sinaasappelbloesemhydrolaat heeft een zacht-bloemige, intrigerende geur.
- Pepermunthydrolaat
Het distillaat van pepermuntbladeren verkoelt, verfrist en verheldert. Pepermunthydrolaat verzacht lichte hoofdpijn en misselijkheid en biedt verfrissing bij vermoeide, zware benen. Als gezichtstonic is dit hydrolaat vooral geschikt bij een vette en/of onzuivere huid. Pepermunthydrolaat heeft een zachte pepermuntgeur.
- Kamillehydrolaat
Het distillaat van kamillebloemetjes (echte kamille of Roomse kamille) verzacht, kalmeert en herstelt de huid en is ontstekingsremmend. Kamillehydrolaat kan ingezet worden bij een ontstoken, geïrriteerde of gevoelige huid, ook bij eczeem, huidontsteking (dermatitis), acne, rosacea, urticaria en spataders. Een oogkompres met kamillehydrolaat werkt verzachtend bij geïrriteerde of vermoeide ogen. Dit hydrolaat is de perfecte huidverzorging voor kinderen en baby’s met (luier)uitslag. Kamillehydrolaat heeft een zoete, kruidige geur.
- Kwalitatieve hydrolaten zijn zuiver en bacterievrij.
- Bewaar je hydrolaten in de koelkast of zo koel mogelijk.
- Gebruik je hydrolaten binnen het anderhalf jaar, en binnen de 6 maanden na opening van het flesje.
- Gebruik je oude hydrolaten in je bad of tegen mierenoverlast in je tuin.
- Kies je hydrolaten zorgvuldig zodat je geen verdunde etherische olie koopt. De geneeskrachtige eigenschappen kunnen verschillend zijn.
- Kleine vlokjes in het hydrolaat zijn meestal geen vervuiling van het water, maar minuscule plantendeeltjes die je kunt filteren met een papieren koffiefilter.
