Bloeddrukwaarden – Gezonde vs. verhoogde bloeddruk

26 september 2024

Bloeddrukwaarden, een kwestie van evenwicht

Onze bloeddrukwaarden zijn de spiegel van onze gezondheid. Jammer genoeg horen we steeds vaker dat veel mensen last hebben van verhoogde bloeddrukwaarden. Dit kan leiden tot vermoeidheid, hart- en vaatziekten en nog andere aandoeningen. Maar vanaf wanneer zijn onze bloeddrukwaarden te hoog? En kunnen ze ook te laag zijn? In dit artikel leggen we uit wat onze bloeddruk betekent, wat gezonde waarden zijn en hoe we een gezonde bloeddruk kunnen behouden. Uiteindelijk komt het erop neer dat onze bloeddruk een kwestie is van evenwicht.

Wat verstaan we onder bloeddruk?

Door ons lichaam stroomt bloed om zuurstof en voedingsstoffen te transporteren naar de organen en de cellen waar ze nodig zijn. De bloeddruk is de kracht waarmee het bloed tegen de wanden van de bloedvaten drukt terwijl het door het lichaam circuleert. De bloeddrukwaarden worden gemeten in millimeters kwik (mmHg) en bestaan uit twee getallen: de bovendruk (systolische druk) en de onderdruk (diastolische druk).

De systolische druk is de hoogste bloeddrukwaarde die we meten en geeft de druk weer op het moment dat het hart samentrekt en het bloed in de slagaders pompt.

De diastolische druk is de laagte bloeddrukwaarde en meet de druk in de bloedvaten wanneer het hart zich tussen de slagen in weer ontspant en met bloed vult.

Wat zijn normale bloeddrukwaarden

Normale bloeddrukwaarden voor volwassenen liggen meestal rond de 120/80 mmHg. Hier wordt 120 mmHg de systolische druk genoemd en 80 mmHg de diastolische druk. In principe geldt dat dit de ideale bloeddrukwaarden zijn voor elke leeftijd. In de praktijk zullen de bloeddrukwaarden echter voortdurend schommelen zoals voor en na het eten, tijdens lichaamsbeweging, bij stress… Daarnaast kunnen deze waarden ook variëren naargelang de leeftijd, het geslacht, de gezondheidstoestand en andere factoren. Hoe dan ook, het is voor je gezondheid belangrijk dat je bloeddruk rond deze ideale waarden blijft en zo weinig mogelijk afwijkt.

Bloeddrukcategorieën

De bloeddrukwaarden kunnen ingedeeld worden in verschillende categorieën, die helpen bepalen of iemand een gezonde bloeddruk heeft of risico loopt op gezondheidsproblemen omwille van een te hoge bloeddruk (hypertensie) of te lage bloeddruk (hypotensie).

Normale bloeddrukwaarden
- Systolisch: 120 mmHg of minder
- Diastolisch: 80 mmHg of minder

Verhoogde bloeddrukwaarden
- Systolisch: 120-129 mmHg
- Diastolisch: minder dan 80 mmHg

Hypertensie stadium 1
- Systolisch: 130-139 mmHg
- Diastolisch: 80-89 mmHg

Hypertensie stadium 2
- Systolisch: 140 mmHg of hoger
- Diastolisch: 90 mmHg of hoger

Hypertensieve crisis
- Systolisch: hoger dan 180 mmHg
- Diastolisch: hoger dan 120 mmHg

Een hypertensieve crisis vereist onmiddellijke medische aandacht omdat het een ernstig gezondheidsrisico kan vormen.

Wat betekenen lage bloeddrukwaarden voor je gezondheid?

Lage bloeddrukwaarden (hypotensie) liggen onder de normale bloeddrukwaarden 120/80 mmHg. Hypotensie is normaal gezien niet gevaarlijk of schadelijk, maar kan wel klachten geven zoals duizeligheid, een licht gevoel in het hoofd, wazig zien en in sommige gevallen kun je er zelfs van flauwvallen. Een behandeling is over het algemeen niet nodig, maar er wordt je wel aangeraden om niet te snel recht te staan en iets meer zout te eten. 

Wat betekenen hoge bloeddrukwaarden?

Bij hypertensie zijn de bovendrukwaarden hoger dan 140 mmHg en/of de onderdrukwaarden hoger dan 90 mmHg. Ook als slechts een van deze bloeddrukwaarden te hoog ligt terwijl de andere nog normaal is, mogen we spreken van een verhoogde bloeddruk (hypertensie).

Ernstig of langdurig verhoogde bloeddrukwaarden kunnen leiden tot hoofdpijn, bloedneuzen, wazig zien, kortademigheid… Maar meestal merk je weinig of niets van een verhoogde bloeddruk en dit is nu net wat het zo gevaarlijk maakt. Onderliggend kan een toegenomen bloeddruk de vaatwanden onherstelbaar beschadigen wat op termijn kan leiden tot hart- en vaatziekten. Daarom is het zo belangrijk om je bloeddrukwaarden regelmatig te meten.
De kans dat onze bloeddrukwaarden stijgen met de leeftijd neemt toe. Daarnaast spelen nog heel wat andere factoren een belangrijk rol zoals overgewicht (obesitas), onvoldoende lichaamsbeweging, ongezonde voeding, overmatig alcoholgebruik, roken, stress en erfelijke factoren.

Hoe kun je je bloedwaarden opmeten?

Meten is weten! Het meten van je bloeddrukwaarden kan op verschillende manieren gedaan worden, maar de meest gebruikelijke methode is met een bloeddrukmeter (sfygmomanometer). Laat je deze waarden meten bij je arts, dan zal hij vermoedelijk een manuele bloeddrukmeter gebruiken samen met een stethoscoop. Wil/kun je dit zelf doen, dan raden we je aan om een automatische bloeddrukmeter te gebruiken. Bij je apotheek vind je al eenvoudige bloeddrukmeters voor nog geen 100 euro.

Hier zijn de stappen voor het correct meten van je bloeddrukwaarden:

Voorbereiding:

Rust en ontspanning
Zit voorafgaand aan de meting minstens 5 minuten rustig en vermijd cafeïne, roken en lichaamsbeweging minstens 30 minuten voor de meting.

Comfortabele omgeving
De meting moet plaatsvinden in een rustige omgeving. Zit comfortabel met ondersteunde rug, de voeten plat op de grond en de arm ondersteund op een tafel op hartniveau.

Plaatsing van de manchet
Plaats de bloeddrukmanchet om je bovenarm, net boven de ellenboog. De manchet moet strak genoeg zitten om niet te verschuiven, maar niet zo strak dat hij ongemakkelijk zit. Er moet ongeveer een vingerbreedte tussen de manchet en de arm passen.

Meting met een automatische bloeddrukmeters:

Automatische start
Schakel de automatische bloeddrukmeter in en volg de instructies op het apparaat. De manchet wordt automatisch opgepompt totdat de druk ongeveer 20 à 30 mmHg boven de verwachte systolische druk ligt.

Registreren van de systolische en diastolische bloeddrukwaarden
Terwijl de druk in de manchet langzaam afneemt, is het geluid van het stromend bloed belangrijk voor de registratie van de boven- en onderdruk. Daarom gebruikt de arts een stethoscoop tijdens het afnemen van de druk in de manchet. De systolische druk is het moment waarop hij voor het eerst het geluid van bloed hoort dat door de slagader stroomt (Korotkoff-geluiden). De diastolische druk is het moment waarop deze geluiden verdwijnen. Automatische bloeddrukmeters registreren zelf de start en het verdwijnen van dit geluid.

Lezen van de resultaten
De bloeddrukmeter geeft hierna automatisch de systolische en diastolische bloeddrukwaarden weer op het display, samen met de hartslag.

Belangrijke tips voor een nauwkeurige meting:

Herhaal de meting
Het is vaak nuttig om de bloeddruk twee of drie keer te meten en de gemiddelde waarde te nemen, vooral als de eerste meting hoger is dan verwacht.

Gebruik de juiste manchetmaat
Zorg ervoor dat de manchet de juiste maat heeft voor je arm. Een te kleine manchet kan een hogere waarde geven, een te grote manchet een lagere waarde.

Regelmatige controle
Als je een hoge bloeddruk of andere gezondheidsproblemen hebt, is het belangrijk om je bloeddruk regelmatig te controleren en bij te houden.

Door deze stappen te volgen, verkrijg je nauwkeurige bloeddrukmetingen, wat essentieel is voor het monitoren en beheren van je gezondheid.

Factoren die de bloeddrukwaarden kunnen beïnvloeden

In de meeste gevallen is er geen bekende oorzaak voor een verhoogde bloeddruk. Slechts in 5% van de gevallen zijn verhoogde bloeddrukwaarden een gevolg van een medische aandoening zoals het slaapapneusyndroom, nieraandoeningen , hormonale stoornissen , diabetes, metaboolsyndroom en schildklierproblemen.
Bepaalde factoren kunnen echter ook een negatieve invloed hebben op de bloeddrukwaarden zoals:

Naarmate we ouder worden, heeft de bloeddruk de neiging om te stijgen.

Erfelijkheid

Ongezonde voeding, te veel zoutinname, onvoldoende lichamelijke activiteit, overgewicht, alcoholgebruik en roken

Vooral emotionele stress kan tijdelijke stijgingen in de bloeddruk veroorzaken.

Bepaalde geneesmiddelen

Het belang van gezonde bloeddrukwaarden

Het handhaven van een gezonde bloeddruk is cruciaal voor de algehele gezondheid. Hoge bloeddruk (hypertensie) verhoogt het risico op ernstige gezondheidsproblemen, waaronder hart- en vaatziekten zoals vernauwde bloedvaten door slagaderverkalking (atherosclerose), hartinfarct, hartfalen, maar ook op beroertes, nierziekten en oogproblemen. Aan de andere kant kan een te lage bloeddruk (hypotensie) leiden tot duizeligheid, flauwvallen en in ernstige gevallen shock. Gezonde bloeddrukwaarden zijn dus een kwestie van evenwicht.

Tips om gezonde bloeddrukwaarden te handhaven

Het beheren van de bloeddruk kan vaak bereikt worden door een combinatie van levensstijlveranderingen en, indien nodig, medicatie:

Gezonde voedingsgewoonten met veel groenten, fruit, volle granen en magere eiwitten

Regelmatige lichaamsbeweging versterkt het hart en verbetert de bloedcirculatie.

Gewichtsbeheersing

Eet minder zout als je bloeddruk te hoog is

Beperk je alcoholconsumptie en stop met roken

Stressmanagement met behulp van meditatietechnieken, yoga en ademhalingsoefeningen kunnen helpen stress te verminderen

Natuurlijke bloeddrukverlagers

Medicamenteuze bloeddrukverlagers

Conclusie

Bloeddrukwaarden zijn een belangrijke indicator van cardiovasculaire gezondheid. Het kennen en begrijpen van deze waarden kan helpen bij het voorkomen en beheren van hypertensie en andere gezondheidsrisico's. Regelmatige controle en een gezonde levensstijl zijn essentieel om een gezonde bloeddruk te behouden en het risico op ernstige gezondheidsproblemen te verminderen.