Impetigo – Bacteriële huidinfectie - Krentenbaard

2 februari 2024

Impetigo of krentenbaard

Wat is impetigo?

Impetigo vulgaris of impetigo contagiosa is een oppervlakkige huidinfectie die veroorzaakt kan worden door twee soorten bacteriën: stafylokokken (Staphylococcus aureus) en streptokokken (Groep A-bèta-hemolytische). Deze huidinfectie komt vooral voor rond de neus en de mond en wordt daarom in de volksmond ook wel krentenbaard genoemd. In sommige gevallen verspreidt de infectie zich ook over het hele lichaam.

Hoe vaak komt impetigo voor?

Hoewel ook volwassenen besmet kunnen worden, komt impetigo het meeste voor bij kinderen. Vooral tussen 1 en 9 jaar komt de infectie de laatste jaren steeds vaker voor. Bij volwassenen verhoogt de kans op impetigo als de persoon al een huidaandoening heeft.

Hoe besmettelijk is impetigo?

Zowel kinderen al volwassenen kunnen de bacterie dragen, in de neus bijvoorbeeld, zonder zelf symptomen te vertonen. Op zich kan die infectie niet zo veel kwaad en geneest het meestal vanzelf. Het probleem is echter dat impetigo Valérie De Troyer is. Zolang de wondjes niet ingedroogd en genezen zijn kan de infectie gemakkelijk overgedragen worden op de anderen leden van het gezin en op andere kinderen in de directe omgeving zoals in de kinderopvang of op school. De besmetting gebeurt meestal via de handen en besmet speelgoed, maar ook soms door te niezen of te hoesten. En omdat een kind vaak al enkele dagen besmettelijk is voordat de symptomen optreden, is het meestal te laat om het kind thuis te houden. Wie last heeft van eczeem is extra gevoelig voor besmetting met impetigo. Daarom wordt over het algemeen geopteerd voor een behandeling. Zo kan de huidaandoening ook sneller genezen.

Wat zijn de symptomen van impetigo?

Impetigo kan veroorzaakt worden door 2 verschillende soorten bacteriën: streptokokken of stafylokokken. De symptomen variëren naargelang van het type bacterie die de huidinfectie veroorzaakt. Zo zullen streptokokken eerder kleine zweren en korstjes veroorzaken. Een stafylokokkeninfectie daarentegen wordt gekenmerkt door blaarvormige letsels (Impetigo bullosa). De infectie begint dan meestal op een plaats waar de huid al beschadigd is zoals eczeem, een schaafwonde of krabletsel.

Algemeen kunnen we de symptomen van impetigo als volgt omschrijven:

De eerste verschijnselen van impetigo zijn rode plekken, kleine wondjes of zeer oppervlakkige blaasjes rond de neusgaten en de kin. Maar meestal worden ze niet direct ontdekt.
De blaasjes of puistjes zijn gevuld met een helder, geel vocht (etter). De ontstoken plaatsen vloeien vaak samen en kunnen zich verder verspreiden over het gezicht en de rest van het lichaam.
De blaasjes barsten meestal snel open waarbij het blaarvocht vrijkomt en snel opdroogt tot een honingkleurige, gelige of zelfs bruine korst. De korst is vaak dun en lijkt op gemalen suiker. Na verloop van tijd vallen ze vanzelf van de huid af.
De huid onder en rondom de korstjes blijft nog een tijdje rood en kan gezwollen zijn.
Soms kan de aangetaste huid ook hevig jeuken.
Als de wondjes uiteindelijk genezen, laten ze over het algemeen geen littekens achter.
In sommige gevallen gaat de infectie gepaard met koorts en gezwollen lymfeklieren in de buurt van de geïnfecteerde huid.
Bij gezonde kinderen en volwassenen geneest de infectie spontaan binnen 2 à 3 weken.

Hoe wordt impetigo gediagnosticeerd?

De diagnose van impetigo wordt meestal gesteld op basis van de symptomen en een lichamelijk onderzoek. Hier zijn enkele stappen die een arts kan nemen om impetigo te diagnosticeren:

Eerst zal de arts een aantal vragen stellen over de medische geschiedenis van de patiënt en de symptomen, de duur van de klachten en de eventuele eerdere huidinfecties.
Vervolgens zal de arts de aangetaste huid van de patiënt grondig onderzoeken op de typische symptomen van impetigo zoals blaasjes, korstvorming, roodheid en zwelling.
Om andere huidaandoeningen met gelijkaardige verschijnselen zoals koortsblaasjes (herpes simplex) of een schimmelinfectie uit te sluiten kan de arts met een wissertje een staal nemen van het vocht dat uit de blaasjes komt of een uitstrijkje nemen van de geïnfecteerde huid. Dit monster wordt vervolgens naar een laboratorium gestuurd voor analyse. Daar zal dan uiteindelijk de bacteriële oorzaak van de infectie geïdentificeerd kunnen worden zodat de arts weet welk antibioticum de beste keuze is.

Hoe wordt impetigo behandeld?

Bij vermoeden van impetigo, raadpleeg je best zo snel mogelijk je huisarts. Ook al geneest impetigo vaak na enkele weken vanzelf, is het aangeraden om je te laten behandelen om besmetting van andere personen te vermijden.
De behandeling van impetigo hangt af van de ernst en de verspreiding van de infectie. Het doel van de behandeling is om de bacteriële infectie te bestrijden en de symptomen te verlichten. We onderscheiden hiervoor een lokale behandeling en een orale, systemische behandeling.

Enkele gebruikelijke behandelingsopties zijn:

Antibiotische crèmes of zalven voor een lokale behandeling
Als de infectie zich beperkt tot een kleine oppervlakte van de huid bestaat de behandeling doorgaans uit het losweken van de korstjes en het aanbrengen van een antibiotische zalf of crème zoals fucidinezuur of mupirocine. Deze wordt rechtstreeks op de geïnfecteerde huid aangebracht.
Vergeet niet om de korstjes goed te weken en te verwijderen vooraleer de antibiotische zalf aan te brengen. Bacteriën kunnen immers overleven onder de korsten en zo de infectie in stand houden waardoor de behandeling minder goed werkt.
Aangezien de besmetting vaak gebeurt met bacteriën vanuit de neus, is het aangeraden om ook de neusgaten met de antibiotische zalf in te smeren. Om bacteriële resistentie (ongevoeligheid) te voorkomen, raden we aan om deze crèmes nooit langer dan 2 weken te gebruiken.
Systemische antibiotica voor orale toediening
Als de impetigo-infectie niet reageert op de lokale behandeling met zalf, als het infectiegebied zich verder verspreidt of als de besmette persoon er ziek van wordt, zal de arts orale antibiotica voorschrijven zoals cephalexine, amoxicilline, flucloxacilline, azitromycine of claritromycine. Het is belangrijk om de voorgeschreven antibiotica in te nemen volgens de aanwijzingen van de arts en om de volledige behandelingskuur af te ronden en er niet vroegtijdig mee te stoppen, ook al lijken de symptomen af te nemen. Het volledig uitnemen van antibiotica is om er zeker van te zijn dat de infectie volledig verdwenen is en om te vermijden ze terugkomt.
Combinatie van corticosteroïden en een antibioticum
Als de impetigo-infectie zich op een onderliggend eczeem nestelt kan het nodig zijn om lokaal een zalf met corticosteroïden en een lokaal antibioticum aan te brengen, in combinatie met een oraal antibioticum totdat de huid volledig genezen is. Nadien kan het eczeem verder aangepakt worden.

Wat kun je zelf doen bij impetigo?

Naast medicatie zijn er enkele hygiënische maatregelen die kunnen helpen bij het beheersen van impetigo:

Houd de geïnfecteerde huid schoon en droog. Gebruik hierbij een milde zeep en vermijd om de blaasjes open te krabben om verspreiding van de infectie te voorkomen.
Was regelmatig je handen om verdere verspreiding van de bacteriën naar andere plaatsen op je lichaam te voorkomen.
Vooral bij kinderen is het belangrijk om de nagels zo kort mogelijk te houden om te voorkomen dat ze de wondjes gaan openkrabben waardoor de infectie zich verder kan verspreiden.
Gebruik indien mogelijk dagelijks een verse handdoek, en gebruik die alleen voor jezelf om besmetting van andere personen zoveel mogelijk te vermijden.
Omdat de infectie ook doorgegeven kan worden via indirect contact met speelgoed, kleding en handdoeken is het belangrijk om niet alleen regelmatig je handen te wassen, maar ook om het speelgoed te ontsmetten en geen wasgoed te delen.

Is impetigo wel goed te genezen?

Je stelt je misschien wel de vraag of deze vervelende en uiterst besmettelijke ziekte helemaal te genezen is, of zal je er altijd iets aan overhouden? Een terechte vraag. Meestal geneest impetigo vanzelf na 2 à 3 weken en laat hierbij geen littekens achter. Bij mensen met een donkere huid echter, kunnen er tijdelijk lichtere of donkerder gekleurde plekken achterblijven op de huid.
In zeldzame situaties kunnen impetigopatiënten een ontsteking van de nierfilters (glomerulonefritis) ontwikkelen. Bij vermoeden hiervan, zal de arts je urine controleren op indicaties en je eventueel doorverwijzen naar een specialist.

CONCLUSIE

Impetigo komt vaak voor op het gezicht, vooral rond de neus en de mond, maar het kan zich ook op andere delen van het lichaam ontwikkelen. Het is belangrijk om impetigo te behandelen om verdere verspreiding van de infectie bij jezelf en de anderen in je omgeving te voorkomen. Als je vermoedt dat jij of iemand anders impetigo heeft, is het raadzaam om contact op te nemen met een arts voor een juiste diagnose en passende behandeling.