Wat is acne?
Acne vulgaris is een veel voorkomende huidaandoening gekenmerkt door een vette huid en puistjes. Acne komt voor bij zowat 85 % van de tieners en blijft in enkele gevallen aanhouden of begint pas tijdens de volwassen leeftijd.
De vlekken en puistjes verschijnen voornamelijk op het gezicht, de rug, de borst, de nek en de schouders. Bij sommige trekken ze na enkele weken terug weg, bij andere blijven ze langer aanhouden. In dit artikel lees je wat de oorzaak is van acne vulgaris en wat je er kunt aan doen.
Hoe ontstaat acne?
Acnepuistjes en -vlekken zijn het resultaat van een ontstekingsreactie die plaatsvindt onder het oppervlak van de huid.
In de huid bevinden zich honderden poriën waarin telkens een haartje en een talgproducerend kliertje zitten. Een overproductie van de olieachtige talg in combinatie met een verdikking van de bovenste huidlaag omwille van dode huidcellen (hyperkeratose) zorgt voor een propje die de poriën gaat verstoppen. In de volksmond wordt dit propje mee-eter genoemd. Een acne gerelateerde bacterie (cutibacterium acnes) zorgt op termijn dat deze propjes gaan ontsteken wat resulteert in puistjes. Dit komt vooral voor tijdens de tienerjaren, bij de opkomst van de hormonen die zorgen voor een overmatige productie van talg.
De verschillende stadia van acne
- Witte mee-eter: een gesloten prop (comedo) met een mengsel van talg, bacteriën en hyperkeratose die het haarzakje blokkeert.
- Zwarte mee-eter: een prop (comedo) die openbarst bij blootstelling aan de lucht naarmate het haarzakje voller en de huid dikker wordt.
- Puist: ontstaat door een scheurtje in de wand van het haarzakje waardoor witte bloedcellen zich er kunnen in opstapelen
- Pustel: ontstaat wanneer de witte bloedcellen het oppervlak van de huid bereiken.
- Cyste: ontstaat wanneer het ontstoken haarzakje uitgroeit tot een grote knobbel in de huid. In de knobbel stapelt zich een grote hoeveelheid geelwitte, viscose substantie (etter of pus) en groeit uit tot wat men een cyste noemt. Cystische acne is een zeer pijnlijke vorm van acne die littekens kan veroorzaken.
Oorzaken van acne vulgaris
- Acne wordt vaak in verband gebracht met stress. Stress kan immers een hormonale disbalans veroorzaken, wat dan op zijn beurt acne kan veroorzaken. Vooral psychische stress (gebeurtenissen, pesten, zich onzeker voelen, angst …) en emoties kunnen acne verergeren. Een symptomendagboek is een eenvoudige en doeltreffende manier om bij te houden hoe je huid zich gedraagt bij gebeurtenissen en emoties. Als je de oorzaak van de stress kunt vaststellen, kun je bewuster leren omgaan met de gebeurtenissen en je emoties.
- Invloed van voeding op acne: Er zijn tot op de dag van vandaag geen overtuigende bewijzen dat voeding een invloed kan hebben op acne. Hoewel er vermoedens bestaan dat sommige voedingsmiddelen acne negatief kunnen beïnvloeden, staan deze nog ter discussie. Volgende voedingsmiddelen bevinden zich onder de ‘verdachten’:
- Melkproducten: De dagelijkse consumptie van melkproducten kan bij sommige mensen acne uitlokken of verergeren. De aanwezige hormonen en bioactieve stoffen zijn mogelijke oorzaken. Producten op basis van melkwei zoals proteïneshakes worden ook verdacht acne te verergeren.
- Producten met een hoge glycemische index. Dit zijn voedingsmiddelen die koolhydraten bevatten die de bloedsuikerspiegel snel doen stijgen na hun consumptie. Hieronder vallen suiker en geraffineerde koolhydraten zoals wit meel en witte rijst. Deze voedingsmiddelen worden ervan verdacht bij te dragen aan het in standhouden van acne. Een voedingspatroon met koolhydraten die traag verteren zouden bestaande acne kunnen verminderen.
- Vette voeding: Hoewel het tegenovergestelde vaak beweerd wordt, bestaat er geen enkel bewijs dat er een verband bestaat tussen het eten van vette voedingsmiddelen zoals frieten, mayonaise, worst en acne.
- Chocolade : Ook voor het eten van chocolade bestaat er geen enkel bewijs dat het acne zou kunnen uitlokken of verergeren.
- Alcohol en roken: Het is algemeen bekend dat alcohol en roken een negatief effect hebben op de gezondheid. Sommige onderzoeken wijzen uit dat alcoholmisbruik acne kan verergeren. Dit kan samenhangen met andere gezondheidsklachten zoals leverproblemen, neurologische schade, hematologische aandoeningen en voedingstekorten. Daarnaast zijn er momenteel ook controversiële gegevens beschikbaar over een mogelijk verband tussen roken en acne. Dit zou te maken hebben met een verhoogde huidceldood (hyperkeratinisatie) en verandering in de talgproductie. Hoe dan ook, roken verhoogt in elk geval het risico tot andere huidziekten die gelijken op acne (acne inversa), waarbij een ontstekingsreactie leidt tot pijnlijke nodules en gezwollen knobbeltjes met pus op de plaatsen waar zich zweetklieren bevinden zoals onder de oksels en aan de geslachtsdelen.
- Voedselallergieën: Er bestaat geen bewijs dat acne te wijten is aan een of andere allergie of overgevoeligheid voor bepaalde voedingstoffen.
Wat kun je zelf doen tegen acne?
Acne kan voor psychologische problemen zorgen zoals angst, onzekerheid, isolatie … Leven met acne hoeft niet per se een nachtmerrie te zijn. Er bestaan heel wat nuttige tips om acne draaglijker te maken.
Gebruik niet-comedogene make-up en reinig grondig je make-upborstels en sponsjes.
Hoewel zon over het algemeen een positief effect heeft op de gezondheid, geldt dit niet voor acne. Bescherm je huid tegen de zon want uv-stralen bevorderen de ontsteking en de talgproductie en kunnen bijgevolg acne doen verergeren. Beschermingsproducten met een factor van minstens 30 tegen de zon kunnen hyperpigmentatie na een ontsteking helpen voorkomen.
Volg je huidverzorgingsprogramma op basis van dermocosmetica, voorgeschreven door je huisarts of huidspecialist, op de voet op. Acne is een multifactoriële aandoening en vergt dagelijkse discipline en geduld om resultaat te boeken.
Zorg voor voldoende hydratatie. Drink dagelijks minstens 2 liter water. Water is een perfect middel om de afvalstoffen weg te voeren en je huid soepel te houden.
Laat je niet verleiden tot het toepassen van miraculeuze gezichtsmaskers. Vaak kunnen ze je huid nog meer beschadigen.
Een remedie die zelfs door een aantal wetenschappers gesteund wordt is Tea Tree olie. Je kunt deze rechtstreeks aanbrengen op de puistjes. Deze etherische olie heeft een ontstekingwerend effect en werkt als een natuurlijke vochtinbrenger.
Let op dat je de puistjes niet stelselmatig gaat uitduwen. Op korte termijn zie je er dan wel beter uit maar weet dat je hiermee bacteriën verder verspreidt naar de omliggende poriën en de etterige afscheiding dieper in je huid duwt. Op lange termijn wordt de acne steeds erger en verhoogt de kans op littekenvorming.
Welke behandeldingen bestaan er tegen acne vulgaris?
- Antibiotica
- Benzoylperoxide (BPO)
- Retinoïden
- Chemische peeling
- Lasertherapie
Vitaminen en mineralen voor een acnegevoelige huid
- Vitamine B3
- Vitamine C en E
Sommige dermocosmetische producten voor een acnegevoelige huid zijn verrijkt met vitamine C en E. Je kunt deze vitaminen ook innemen als supplement of simpelweg via een gezonde en uitgebalanceerde voeding.
- Zink