Nutritionele therapie tegen migraine & aanvallen

27 november 2023

medibib-week47-migrainevoedsup-social

Voeding, kruiden en supplementen bij migraine 

In een vorig artikel kon je lezen dat migraine is een neurologische aandoening is die gekenmerkt wordt door terugkerende aanvallen van zeer ernstige hoofdpijn. Nu blijkt uit meerdere wetenschappelijke studies dat migraine zowel curatief als preventief behandeld kan worden met behulp van nutritionele therapie en voedingssupplementen.

Zo’n 40% van de migrainepatiënten heeft last van terugkerende migraineaanvallen wat een ernstige impact kan hebben op hun dagelijkse activiteiten. Vooral voor deze patiënten kan een preventieve nutritionele therapie nuttig zijn met het oog op een betere levenskwaliteit. Daarom bieden we in dit artikel een overzicht van verschillende nutriënten die een rol kunnen spelen bij de acute en preventieve behandeling van migraine. 


Waarom kan voeding helpen bij migraine?


Onderzoeken tonen aan dat mensen met migraine verlaagde bloedwaarden hebben van vitamine B2 (riboflavine), vitamine D, vitamine b12 ben het mineraal magnesium. Daarom is er ook veel onderzoek verricht naar de effecten van voedingssupplementen bij migrainepatiënten ter preventie en behandeling van migraineaanvallen. Hierna lichten we de belangrijkste onderzochte nutriënten met betrekking tot migraine. Daarna bespreken we ook twee kruiden die traditioneel vaak ingezet worden bij hoofdpijn en migraine.

  • Vitamine B2 (riboflavine)
    Onderzoek laat zien dat een riboflavinetekort voorkomt bij 7-20% van de Europese bevolking. Oorzaken zijn tekorten in de voeding, een minder goed functionerende opname door het lichaam of een erfelijke afwijking die kan leiden tot een riboflavinetekort. Suppletie met hogere doses op lange termijn zijn veilig bewezen. De felgele verkleuring van de urine is een veelvoorkomende bijwerking die onschadelijk en van voorbijgaande aard is.
    Heel wat klinische studies tonen aan dat migrainepatiënten die riboflavinesupplementen nemen minder ernstige migrainesymptomen en minder vaak migraineaanvallen vertonen. Dit komt wellicht omdat riboflavine de glutamaatafgifte door neuronen helpt verminderen. Glutamaat zorgt immers voor overmatige stimulatie van de zenuwen wat kan leiden tot excitotoxiciteit, een mogelijke oorzaak van het ontstaan van auramigraine.
    Daarnaast heeft riboflavine nog heel wat neuroprotectieve eigenschappen die een interessante rol kunnen spelen in de therapeutische preventie van migraine zoals de bescherming van het mitochondriale elektronentransport, een goed functionerend homocysteïnemetabolisme, antioxidante bescherming bij oxidatieve stress en anti-inflammatie. 
 
  • Magnesium
    Diverse onderzoeken met magnesium laten zien dat de symptomen van migraineaanvallen verminderen met acute intraveneuze toediening, maar ook dat de preventieve inzet van magnesiumsupplementen de frequentie van de aanvallen en de ernst van de symptomen vermindert.
    Binnen het zenuwstelsel is magnesium een belangrijke antagonist van de NMDA-receptor, die de prikkelende signalen van de neurotransmitter glutamaat ontvangt. Door een overmatige glutamaatactiviteit op deze receptor geraken de zenuwen overprikkeld, wat kan leiden tot migraine. Door de NMDA-receptor te blokkeren met magnesium kan geen signaaloverdracht plaatsvinden en kunnen bijgevolg migraineaanvallen verminderd worden.
    Daarnaast helpt magnesium overmatige ontstekingen voorkomen, werkt het als antioxidant en speelt het een belangrijke rol in de mitochondriën.
     
  • Vitamine B12
    Een lage B12-status zou een omgekeerd evenredig verband hebben met de ernst van migrainesymptomen. Een eerst mogelijke verklaring is het veelvuldig gebruik van pijnstillers (NSAIDs) die de maag kunnen beschadigen waardoor de opname van B12 verstoord is.
    Vitamine B12 is nochtans broodnodig voor de neutralisatie van stikstofoxide (NO) die een rol speelt in de pijntransmissie, inflammatie, chronische pijn, bloedvatverwijding en remming van de energieproductie.
    Vitamine B12 werkt niet alleen pijnstillend en anti-inflammatoir, maar speelt ook een belangrijke rol in het homocysteïnemetabolisme (net zoals vitamine B6 en foliumzuur trouwens). Net zoals glutamaat, stimuleert ook homocysteïne de NMDA-receptor. Een hoog homocysteïnegehalte zorgt bijgevolg voor meer (over)prikkeling van de zenuwen, wat kan leiden tot migraineaanvallen. Daarnaast is homocysteïne inflammatoir, ook in het brein.
    Suppletie met vitamine B6, B12 en foliumzuur is dus gewenst om homocysteïne laag te houden. Gebruik deze trio bij voorkeur samen met vitamine B2 omdat deze cofactor is voor de synthese van actief folaat en B6 en daarmee indirect belangrijk is voor het homocysteïnemetabolisme.
     
  • Vitamine D3
    Hoewel nog niet zo duidelijk, lijkt er toch een verband te bestaan tussen de vitamine D3-waarden, de ernst van de migrainesymptomen en de frequentie van aanvallen. 
    Veel migrainepatiënten hebben een lage vitamine D-status. Dit zou kunnen verklaren waarom migrainepatiënten minder goed magnesium opnemen. Daarnaast speelt vitamine D een belangrijke anti-inflammatoire rol wat dan weer de pijnwaarneming beïnvloedt.
     
  • Japanse tempelboom (Ginkgo biloba)
    Ginkgo wordt al eeuwenlang gebruikt in Azië om zijn sterk antioxidante en bloedvatontspannende eigenschappen. De laatste decennia werd dit kruid omwille van zijn eigenschappen ook in de westerse wereld geïntroduceerd. Daarnaast zorgt ginkgo ook voor een verminderde bloedplaatjesaggregatie die bij migraine voor (neuro)inflammatie en pijn kan zorgen.
     
  • Moederkruid (Tanacetum parthenium)
    Moederkruid is zowel voor hoofdpijn als migraine een beproefd middel. De werkzame bestanddelen remmen de vorming van prostaglandines, tromboxanen, leukotrinen en serotonine. Moederkruid werkt daardoor anti-inflammatoir en pijnstillend en lijkt de frequentie van de migraineaanvallen te verminderen.
     
  • Co-enzym Q10
    Co-enzym Q10 wordt door het lichaam zelf aangemaakt. Zijn actieve vorm ubiquinol en normale vorm ubiquinon worden hiervoor naar behoefte in elkaar omzet. Q10 is essentieel voor de mitochondriale ademhaling en werkt als antioxidant. Ondanks de lichaamseigen aanmaak is een Q10-tekort niet uitgesloten. Veel migrainepatiënten hebben lage co-enzym Q10-waarden. Q10-supplementen zijn interessant voor migrainepatiënten omdat ze mitochondriale disfunctie voorkomen, een goede energiehuishouding behouden in de hersenen, antioxidante inflammatie en dus ook pijn verminderen. 


Voedingsadviezen

 
  • Eet magnesiumrijke voeding
    Magnesium ontspant spier- en vaatweefsel en heeft een positieve invloed op de hormoonbalans. Magnesium zit vooral in bladgroentes zoals spinazie, volkoren pasta, rijst en brood, koolsoorten, fruit zoals dadels, frambozen, bananen, papaja’s en citroenen, vette vis, noten en kikkererwten.
    Weet dat suikers, koffie, witmeelproducten, stress en overmatig zweten zorgen voor meer magnesiumuitscheiding.
     
  • Eet voeding rijk aan vitamine B
    Goede bronnen van vitamine B zijn volkoren producten, groene bladgroenten, vlees, vis, melkproducten, noten, zaden, eieren, peulvruchten, soja en aardappelen.
    Vitamine B2 vind je vooral in kiemen, groenten, eieren, noten, zaden, edelgistvlokken en orgaanvlees, vitamine B6 in bananen, noten, volkoren graanproducten, groente, vis.
    Weet dat de meeste B-vitamines (zoals B2, B6, B12 en foliumzuur) verloren gaan door koken, bakken, pasteuriseren, enz. Denk er dus aan om ook rauwe, onbewerkte voedingsmiddelen te eten zoals vers fruit, rauwkost, onbewerkte noten, graanvlokken en kiemen.
    Wie de pil neemt of veel eiwitten eet, heeft een verhoogde behoefte aan B-vitamines.
     
  • Eet voldoende omega-3-vetzuren
    Deze gezonde vetzuren hebben over het algemeen een ontstekingremmende (en bijgevolg ook pijnstillende) werking. Je vindt ze vooral in walnootolie, chiazaad, koolzaadolie, hennep, levertraan en vette vis.
     
  • Zorg voor gezonde darmen
    Een slechte darmfunctie, spijsverteringsproblemen en een overbelaste lever kunnen  leiden tot hoofdpijn en migraine. Een goede darmfunctie is essentieel om voedingstoffen op te nemen en afvalstoffen uit te scheiden. Drink daarom volgende water of kruidenthee, zorg voor dagelijkse beweging, vervang melk en vla door zure melkproducten en zorg voor een regelmatige, liefst dagelijkse ontlasting door voldoende vezels te eten.
     
  • Hou je zuurbasenevenwicht in het oog
    Zuurvormende voeding zoals suiker, koffie, kaas, vlees en vleeswaren, pindanoten, en niet gefermenteerde sojaproducten hebben in veel gevallen een negatieve invloed op het zuurbasenevenwicht en migraine.
     
  • Vermijd bloedsuikerschommelingen
    Bloedsuikerschommelingen zorgen voor extra aanmaak van stresshormonen die tot een afwisselend aanspannen (vasoconstrictie) en ontspannen (vasodilatatie) van de bloedvaten leidt, wat en veel voorkomende oorzaak kan zijn van migraineaanvallen. Vermijd suikerrijke voeding, eet regelmatig en sla geen maaltijden over. Eet als tussendoortjes bij voorkeur fruit, een handje nootjes of een potje yoghurt.
     
  • Vermijd allergische of intolerantiefactoren
    Heel wat patiënten zijn gevoelig voor voedingsmiddelen die een aanval kunnen uitlokken zoals chocolade, (oude) kaas, de E-nummers E248, 249, E220 – E228, MSG (Mono Sodium Glutaminaat = Ve-tsin = E621) en biogene aminen zoals histamine, serotonine en traminer.
    Om uit te vinden wat jouw persoonlijke ‘triggers’ zijn kun je gedurende een maand een eetdagboek bijhouden. Schrijf dagelijks op wat je eet en om hoe laat, en wanneer je een migraineaanval hebt gehad.
     
  • Vermijd paracetamol of andere pijnstillers
    Pijnstillers zetten de leverontgifting danig op de proef dat het nieuwe aanvallen kan uitlokken. Gebruik eventueel een natuurlijke vorm van ‘paracetamol’ zoals Pea Pure.
     
  • Eet Q10-rijke voeding
    Goede bronnen van Q10 zijn orgaanvlees, broccoli, spruitjes, rode palmolie, ei, spinazie, avocado.

CONCLUSIE


In de reguliere geneeskunde zal de arts je waarschijnlijk migrainemedicatie voorschrijven om de klachten te verlichten. De vaakst ingezette medicijnen zijn triptanen. Omwille van het terugkerende karakter van de aandoening kan het nuttig zijn om te zoeken naar de oorzaken en de triggers die bij jou migraineaanvallen uitlokken. Vaak vind je die in nutriëntentekorten en kan een of meerdere supplementen en een aangepaste voeding het aantal aanvallen en de ernst van de symptomen helpen verminderen.  Het voordeel van een nutritionele behandeling is dat een aangepaste voeding en de verschillende voedingssupplementen tegelijkertijd ingezet kunnen worden waardoor de slaagkansen van de therapie aanzienlijk verhogen.