Shiitake paddenstoelen: immuniteit & cholesterol
Boost je immuniteit en verlaag je cholesterol met shiitake paddenstoelen
De shiitake (Lentinula edodes) is een bruine culinaire paddenstoel die bekend staat als een van de lekkerste ter wereld. Rijk aan vitaminen van het B-complex, C en D, linolvetzuren, aminozuren en mineralen smaakt de shiitake heerlijk in allerlei gerechten. Maar dat is niet alles, in de traditionele Chinese geneeskunde wordt de shiitake al eeuwenlang gebruikt omwille van zijn krachtige medicinale eigenschappen voor het immuunsysteem, de spijsvertering en het cardiovasculair systeem.
De shiitake en zijn benaming
Shiitake is de Japanse benaming voor deze paddenstoel. Shii is de Japanse naam voor de pasaniaboom waarop de shiitake weelderig bloeit en take betekent in het Japans paddenstoel. De Latijnse benaming is Lentinula edodes. In China wordt hij yiang gu genoemd omwille van zijn heerlijke geur.
Door zijn vele gezonde eigenschappen heeft de shiitake verschillende bijnamen gekregen. Zo noemt men hem in Japan ook wel het levenselixir. Andere bijnamen die we vaak horen zijn “paddenstoel van de eeuwige jeugd” of “koning der paddenstoelen”.
De shiitake heeft over het algemeen een lichtbruine tot donkerbruine hoed waarop zich soms witte spikkels aftekenen. Van de shiitake bestaan verschillende soorten zoals de winterse shiitake die in het Japans donko en in het Chinees donggu wordt genoemd. Een andere soort is de bloempaddenstoel (huagu in het Chinees), gekend om zijn bloemachtig patroon op de hoed.
Vindplaats en afkomst van de shiitake
De shiitake komt van nature voor in Aziatische landen zoals China, Japan en Korea. Het vruchtlichaam groeit van de lente tot de late zomer of vroege herfst. Meestal groeien ze in groepen en vooral in bossen waar ze zich voeden met dode materie. Zo vind je ze vaak op rottende bomen van hardhoutsoorten zoals de eik, de beuk en de tamme kastanje. Bij blootstelling aan zonlicht produceert hij grote hoeveelheden vitamine D.
Bij ons groeit de shiitake niet in het wild, maar hij kan wel gekweekt worden. Wereldwijd vertegenwoordigt de shiitake inmiddels 25% van alle gekweekte paddenstoelen en heeft hij hiermee de tweede plaats ingenomen na de gewone champignon. Om de originele, natuurlijke omgeving zoveel mogelijk na te bootsen, wordt hij meestal op hardhoutsoorten gekweekt.
Traditionele toepassing van de shiitake
Zet regelmatig een portie shiitake en andere paddenstoelen op het dagelijkse menu. Lust je geen paddenstoelen, is elke dag te veel van het goede of heb je geen tijd om ze dagelijks aan te schaffen en klaar te maken, dan bestaan er verschillende voedingssupplementen en fytotherapeutische producten met shiitake-extracten.
De shiitake (Lentinula edodes) is een bruine culinaire paddenstoel die bekend staat als een van de lekkerste ter wereld. Rijk aan vitaminen van het B-complex, C en D, linolvetzuren, aminozuren en mineralen smaakt de shiitake heerlijk in allerlei gerechten. Maar dat is niet alles, in de traditionele Chinese geneeskunde wordt de shiitake al eeuwenlang gebruikt omwille van zijn krachtige medicinale eigenschappen voor het immuunsysteem, de spijsvertering en het cardiovasculair systeem.
De shiitake en zijn benaming
Shiitake is de Japanse benaming voor deze paddenstoel. Shii is de Japanse naam voor de pasaniaboom waarop de shiitake weelderig bloeit en take betekent in het Japans paddenstoel. De Latijnse benaming is Lentinula edodes. In China wordt hij yiang gu genoemd omwille van zijn heerlijke geur.
Door zijn vele gezonde eigenschappen heeft de shiitake verschillende bijnamen gekregen. Zo noemt men hem in Japan ook wel het levenselixir. Andere bijnamen die we vaak horen zijn “paddenstoel van de eeuwige jeugd” of “koning der paddenstoelen”.
De shiitake heeft over het algemeen een lichtbruine tot donkerbruine hoed waarop zich soms witte spikkels aftekenen. Van de shiitake bestaan verschillende soorten zoals de winterse shiitake die in het Japans donko en in het Chinees donggu wordt genoemd. Een andere soort is de bloempaddenstoel (huagu in het Chinees), gekend om zijn bloemachtig patroon op de hoed.
Vindplaats en afkomst van de shiitake
De shiitake komt van nature voor in Aziatische landen zoals China, Japan en Korea. Het vruchtlichaam groeit van de lente tot de late zomer of vroege herfst. Meestal groeien ze in groepen en vooral in bossen waar ze zich voeden met dode materie. Zo vind je ze vaak op rottende bomen van hardhoutsoorten zoals de eik, de beuk en de tamme kastanje. Bij blootstelling aan zonlicht produceert hij grote hoeveelheden vitamine D.
Bij ons groeit de shiitake niet in het wild, maar hij kan wel gekweekt worden. Wereldwijd vertegenwoordigt de shiitake inmiddels 25% van alle gekweekte paddenstoelen en heeft hij hiermee de tweede plaats ingenomen na de gewone champignon. Om de originele, natuurlijke omgeving zoveel mogelijk na te bootsen, wordt hij meestal op hardhoutsoorten gekweekt.
Traditionele toepassing van de shiitake
- Culinaire toepassingen
De shiitake komt in veel Aziatische gerechten voor en wordt geprezen als een van de lekkerste paddenstoelen op aarde. Zo is de shiitake een onmisbaar ingrediënt voor de Japanse miso soep. Shiitake bevat 4 keer zoveel eiwitten als gewone champignons, maar ook vitamine B12, en is dan ook een goede plantaardige vleesvervanger voor vegetariërs en veganisten.
- Traditionele Chinese Geneeskunde
Voor de Chinese dokter Wu Juei van de Ming dynastie (1368-1644) was shiitake goed voor de gezondheid, het uithoudingsvermogen, bij verkoudheden en bloeddrukverlagend. Zowel in China als in Japan werd de shiitake vooral gebruikt door het keizerlijke hof.
- Boeddhistische tempels
Ook in het feodale (middeleeuwse) Japan had de shiitake een bijzondere status. Zo bouwden de boeddhistische monniken alleen tempels in gebieden waar voldoende shiitake aanwezig was.
- Vitaminen: B1, B2, foliumzuur, B12, choline (B4), C en D2 (die in geen enkele andere plant te vinden is)
- Mineralen: magnesium, fosfor, selenium en kalium. De shiitake bevat geen fytinezuur zodat de mineralen goed opgenomen kunnen worden via de darmen.
- Alle 8 essentiële aminozuren
- Eritadine: cholesterolverlagend
- Essentieel vetzuur linolzuur
- Lentinaan: polysaccharide bèta-D-glucaan : bloeddrukstabiliserend en antioxidant
- Veel probiotische vezels, 2 keer zoveel voedingsvezels als roggebrood
- Het immuunsysteem
Talrijke onderzoeken leren ons dat het bijzondere stofje lentinaan in de shiitake een positief effect heeft op het immuunsysteem. Al duizenden jaren worden shiitake-extracten ingezet bij verkoudheden en griep. Intussen is wetenschappelijk aangetoond dat het bètaglucaan lentinaan verantwoordelijk is voor de bestrijding van virussen en de weerstand tegen virussen, schimmels en bacteriën helpt verhogen.
Uit een kleinschalig onderzoek waarbij de proefpersonen gedurende 4 weken dagelijks enkele gedroogde shiitakes moesten eten is gebleken dat de afweercellen (cytokinen) met 60% gestegen zijn. Verder zijn ook de chronische ontstekingen en allergieën significant gedaald.
- Vermoeidheid
Onderzoeken hebben aangetoond dat shiitake-extracten een positieve invloed hebben bij mensen die lijden aan chronische vermoeidheid.
- Cholesterol
Shiitake heeft een cholesterolverlagende werking en heeft daarmee een positief effect op cholesterolgerelateerde ziekten zoals hart- en vaatziekten, een te hoge bloeddruk (hypertensie), aderverkalking (atherosclerose), suikerziekte (diabetes), hersenverweking, nierkwalen, aambeien, galstenen en koude lichaamsdelen omwille van een slechte bloedcirculatie. Shiitake heeft de eigenschap ophoping van cholesterol tegen te gaan en de overtollige cholesterol te helpen verwijderen. 3 à 4 paddenstoelen per dag zouden volstaan om licht verhoogde cholesterolwaarden te doen zakken. Wie erg verhoogde cholesterolwaarden heeft eet best 7 à 8 paddenstoelen per dag.
Ook de hoeveelheid cholesterol in de gal zal hier aanzienlijk door verminderen waardoor de kans op galstenen eveneens daalt.
- Bloeddruk
Een verhoogde bloeddruk kan hevige hoofdpijn, duizeligheid, stijve spieren en slapeloosheid veroorzaken en leiden tot hartkwalen. Onderzoeken tonen aan dat het dagelijks eten van shiitakes na 2 weken de bloeddruk al aanzienlijk kan doen zakken.
- Diabetes
Verhoogde cholesterolwaarden in de bloedvaten verhinderen het insulinetransport zodat de kans op suikerziekte verhoogt. Ook hier speelt shiitake een positieve rol.
- Kanker
De shiitake is uitvoerig onderzocht om zijn immuunversterkende capaciteit en zijn antitumorwerking. Deze twee hangen dan ook nauw met elkaar samen. We zagen hierboven al dat lentinaan de werking van het immuunsysteem versterkt. Een krachtig immuunsysteem geeft kankercellen minder kans omdat ze beginnende tumoren beter onder controle kan houden zodat ze niet kunnen rijpen. Zo toont onderzoek aan dat een dagelijkse consumptie van enkele paddenstoelen het risico op borstkanker met 20% kan doen afnemen. Meer onderzoek is nog nodig.
- Oestrogeendominantie
Paddenstoelen zoals oesterzwammen, champignons en shiitake hebben het vermogen om het enzym aromatase te blokkeren. Dit enzym zorgt voor de omzetting van progesteron in oestrogeen bij de vrouw en de omzetting van testosteron in oestrogeen bij de man, waardoor een teveel aan oestrogeen in het lichaam (oestrogeendominantie) ontstaat. Een dergelijke situatie wordt in verband gebracht met borst-, baarmoeder- en eierstokkanker bij de vrouw en prostaat-, darm- en borstkanker bij de man. Paddenstoelen kunnen ertoe bijdragen om kanker te voorkomen.
- Stevige botten
Door de aanwezigheid van vitamine D2 draagt shiitake bij tot snel groeiende en stevige botten bij jonge kinderen. Shiitake tijdens de zwangerschap heeft een positief effect op zowel de conditie van de moeder als die van het kind.
Zet regelmatig een portie shiitake en andere paddenstoelen op het dagelijkse menu. Lust je geen paddenstoelen, is elke dag te veel van het goede of heb je geen tijd om ze dagelijks aan te schaffen en klaar te maken, dan bestaan er verschillende voedingssupplementen en fytotherapeutische producten met shiitake-extracten.
