Te hoge bloeddruk, hypertensie & vaatziekten
Wat verstaan we onder een te hoge bloeddruk?
In een vorig artikel leerden we dat de bloeddruk de druk of de tensie is die het bloed uitoefent op de wanden van de slagaders. Wanneer de bovendruk (systolische druk) hoger is dan 140 mmHg en/of de onderdruk (diastolische druk) hoger is dan 90 mm Hg, dan spreken we van een te hoge bloeddruk of hypertensie. Is de bovendruk hoger dan 180 mmHg, dan spreken we zelfs van een ernstig verhoogde bloeddruk. Voor gezonde mensen boven de 65 jaar wordt een maximale bovendruk tot 160 mmHg getolereerd. Bij een langdurig verhoogde bloeddruk verhoogt het risico op hart- en vaatziekten en nierproblemen.
Wie heeft last van een verhoogde bloeddruk?
Het is normaal dat de bloeddruk lichtjes stijgt met de leeftijd. Maar wist je dat zo goed als de helft van de mannen en een derde van de vrouwen tussen de 35 en 65 jaar lijdt aan een niet leeftijdsgebonden te hoge bloeddruk? En dat ongeveer 15% van de jonge volwassenen niet eens weten dat hun bloeddruk te hoog is?
Een te hoge bloeddruk komt voornamelijk voor in de westerse landen. Niet minder dan 13% van de sterfgevallen is te wijten aan een te hoge bloeddruk. We hebben er dus alle baat bij om onze bloeddruk niet alleen in de gaten te houden, maar ook in toom te houden.
Wat zijn de mogelijke oorzaken van een te hoge bloeddruk
Hierin moeten we een onderscheid maken tussen oorzaken die te wijten zijn aan onze levensstijl en waar we zelf iets kunnen aan doen, oorzaken die te wijten zijn aan een aandoening of ziekte of inherent zijn aan onze levensloop.
In veel gevallen blijft hypertensie onopgemerkt. Daarom is het zo gevaarlijk want het beschadigt langzaam je bloedvaten en de gevolgen worden pas na jaren duidelijk.
Toch kunnen bepaalde symptomen een alarmsignaal betekenen. Wees daarom alert bij tekenen zoals hoofdpijn, duizeligheid, vermoeidheid, kortademigheid, hartkloppingen, oorsuizingen, rusteloosheid, verwarring, tintelingen in handen en voeten, gevoelloosheid, neusbloedingen (epistaxis), misselijkheid en braken, spierzwakte, krampen, bewegende vlekjes voor de ogen, een verminderd zicht en/of pijn in de borst.
Wat kunnen de gevolgen zijn van een verhoogde bloeddruk?
Hypertensie is een van de belangrijkste oorzaken van hart- en vaatziekten. Bij langdurig verhoogde hypertensie loop je meer risico op een hartinfarct, een beroerte, dementie, verminderde nierwerking, hartfalen, vernauwde bloedvaten door aderverkalking (atherosclerose) en/of een verminderd gezicht.
Hoe wordt hypertensie gediagnosticeerd?
Het goede nieuws is dat heel wat voedingssupplementen op hun eigen, specifieke manier een gunstige invloed hebben op de bloeddruk.
In een vorig artikel leerden we dat de bloeddruk de druk of de tensie is die het bloed uitoefent op de wanden van de slagaders. Wanneer de bovendruk (systolische druk) hoger is dan 140 mmHg en/of de onderdruk (diastolische druk) hoger is dan 90 mm Hg, dan spreken we van een te hoge bloeddruk of hypertensie. Is de bovendruk hoger dan 180 mmHg, dan spreken we zelfs van een ernstig verhoogde bloeddruk. Voor gezonde mensen boven de 65 jaar wordt een maximale bovendruk tot 160 mmHg getolereerd. Bij een langdurig verhoogde bloeddruk verhoogt het risico op hart- en vaatziekten en nierproblemen.
Wie heeft last van een verhoogde bloeddruk?
Het is normaal dat de bloeddruk lichtjes stijgt met de leeftijd. Maar wist je dat zo goed als de helft van de mannen en een derde van de vrouwen tussen de 35 en 65 jaar lijdt aan een niet leeftijdsgebonden te hoge bloeddruk? En dat ongeveer 15% van de jonge volwassenen niet eens weten dat hun bloeddruk te hoog is?
Een te hoge bloeddruk komt voornamelijk voor in de westerse landen. Niet minder dan 13% van de sterfgevallen is te wijten aan een te hoge bloeddruk. We hebben er dus alle baat bij om onze bloeddruk niet alleen in de gaten te houden, maar ook in toom te houden.
Wat zijn de mogelijke oorzaken van een te hoge bloeddruk
Hierin moeten we een onderscheid maken tussen oorzaken die te wijten zijn aan onze levensstijl en waar we zelf iets kunnen aan doen, oorzaken die te wijten zijn aan een aandoening of ziekte of inherent zijn aan onze levensloop.
- Oorzaken te wijten aan onze levensstijl
- Roken
De nicotine aanwezig in sigaretten vernauwt de bloedvaten, versnelt de hartslag en verhoogt de bloeddruk.
- Stress
Stressmomenten kunnen de bloeddruk tijdelijk doen stijgen. Teveel stressmomenten zorgen voor schade aan de bloedvaten.
- Verzuring
Te veel verzurende producten eten zoals eiwitrijke voeding (zuivel, eieren, vlees), granen (tarwe), geraffineerde suikers, chocolade en noten kunnen ervoor zorgen dat het lichaam het zure overschot niet meer volledig kan afvoeren. Een verlaagde pH-waarde in het lichaam veroorzaakt een verhoogde bloeddruk.
- Ongezonde voeding
Hoge bloeddruk komt twee keer zo vaak voor bij mensen met diabetes als bij gezonde mensen.
- Onvoldoende lichaamsbeweging
Een zittend beroep en onvoldoende beweging zorgen voor stijvere aderwanden. Een gebrek aan elasticiteit doet de bloeddruk verhogen.
- Alcohol
Ook overmatig alcoholgebruik vermindert de elasticiteit van de aderwanden zodat de bloeddruk stijgt.
- Te veel zout
Zout eten doet de vochtbalans in het lichaam stijgen. Het overtollige vocht wordt vooral opgenomen door de bloedvaten, waardoor het bloedvolume stijgt en het hart harder moet pompen.
- Overgewicht
Bij overgewicht moet een grotere lichaamsmassa van bloed worden voorzien. Dit veroorzaakt een overbelasting van de bloedvaten waardoor ze stijver worden. Met als gevolg dat de bloeddruk stijgt.
- Oorzaken inherent aan onze levensloop
- De leeftijd
Door ouder te worden daalt de elasticiteit van de bloedvaten. Daardoor moet het hart harder pompen waardoor een hogere bloeddruk ontstaat.
- De menopauze
Bij jonge vrouwen helpt oestrogeen de aderen elastisch te houden. Wanneer tijdens de overgang de hoeveelheid oestrogeen begint te dalen, gaan ook de aderen verstijven en de bloeddruk stijgen.
- Zwangerschap
Hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap (zwangerschapshypertensie) is een van de meest voorkomende aandoeningen. Hierdoor kunnen tijdens de zwangerschap matige tot ernstige complicaties optreden. De exacte oorzaak hiervan is tot op heden nog niet bekend. Vermoedelijk spelen aanleg en de ontwikkeling van de placenta in een vroeg stadium van de zwangerschap hierbij een rol.
- Erfelijke factoren
Wanneer in je familie vaker hoge bloeddruk voorkomt, is de kans groter dat ook jij dit ontwikkelt.
- Oorzaken te wijten aan een ziekte of aandoening
In 5% van de gevallen is een verhoogde bloeddruk het gevolg van een lichaamsconditie of ziekte (secundaire hoge bloeddruk) zoals:
- Diabetes (suikerziekte) door meer ontstekingen in de vaatwanden
- Ziekte aan de bijnieren
- Aangeboren nierafwijking
- Nierontsteking of andere nieraandoening
- Vernauwing grote slagader (aorta) of nierslagader
- Hormonale stoornissen
- Slaapapneusyndroom
- Bepaalde geneesmiddelen
In veel gevallen blijft hypertensie onopgemerkt. Daarom is het zo gevaarlijk want het beschadigt langzaam je bloedvaten en de gevolgen worden pas na jaren duidelijk.
Toch kunnen bepaalde symptomen een alarmsignaal betekenen. Wees daarom alert bij tekenen zoals hoofdpijn, duizeligheid, vermoeidheid, kortademigheid, hartkloppingen, oorsuizingen, rusteloosheid, verwarring, tintelingen in handen en voeten, gevoelloosheid, neusbloedingen (epistaxis), misselijkheid en braken, spierzwakte, krampen, bewegende vlekjes voor de ogen, een verminderd zicht en/of pijn in de borst.
Wat kunnen de gevolgen zijn van een verhoogde bloeddruk?
Hypertensie is een van de belangrijkste oorzaken van hart- en vaatziekten. Bij langdurig verhoogde hypertensie loop je meer risico op een hartinfarct, een beroerte, dementie, verminderde nierwerking, hartfalen, vernauwde bloedvaten door aderverkalking (atherosclerose) en/of een verminderd gezicht.
Hoe wordt hypertensie gediagnosticeerd?
- In een vorig artikel leerden we hoe de bloeddruk gemeten wordt en welke waarden aangeven of we lijden aan hypertensie.
- Bij aanhoudende en/of ernstig verhoogde bloeddruk kan de huisarts je doorverwijzen naar een cardioloog om te achterhalen of de hypertensie te wijten is aan een van hierboven vernoemde ziekten. In dat geval zal de ziekte aangepakt worden.
- Wordt er geen onderliggende aandoening gevonden, dan word je symptomatisch behandeld met bloeddrukverlagende medicijnen zoals een ACE-remmer, bètablokker, calcium kanaalblokker of plastabletten (diuretica).
- Een arts met een recente visie kan je doorverwijzen naar een oogarts. De conditie van de haarvaten in het netvlies (retina) van het oog zijn immers representatief voor die in het hele lichaam.
- Ook een bloedonderzoek kan bepaalde oorzaken aan het licht brengen:
- De CRP-waarde geeft de mate van ontstekingen weer in het vaatstelsel. Bij een verhoogde waarde kan hij je aspirine (geen paracetamol) voorschrijven.
- Een verhoogde homocysteïnewaarde verhoogt het risico op hart- en vaatziekten. Bij verhoging is suppletie met foliumzuur, vitamine B6 en B12 aan te bevelen.
- Verhoogde bloedvetten zoals cholesterol en triglyceriden in combinatie met een hoge bloeddruk vergroten het risico op cardiovasculair lijden. Visolie rijk aan DHA en EPA is hierbij aan te bevelen.
- Schaf je een bloeddrukmeter aan en meet dagelijks 4 keer per dag op vaste tijden je bloeddruk: 2x kort na elkaar tussen 6 en 9 uur ’s morgens en 2x tussen 18 en 21 uur ’s avonds. Doe de meting al zittend en zorg ervoor dat je ontspannen bent. Noteer je waarden en eventuele bijzonderheden zoals slecht geslapen, opgewonden gevoel, emoties, lange autorit, boos geweest …
- Stop met roken, beperk je alcohol- en cafeïnegebruik
- Eet minder verzadigde vetten, geraffineerde koolhydraten, suiker en vlees, maar eet meer vis
- Beperk je zoutgebruik
- Let op je gewicht
- Doe meer aan lichaamsbeweging of ga sporten
- Drink voldoende water
- Drink vochtafdrijvende thee van bijvoorbeeld brandnetel of guldenroede
- Eet veel vochtafdrijvende groenten en fruit zoals bleekselderij, peterselie, sinaasappel, perzik en ananas
- Eet voldoende vezels
Het goede nieuws is dat heel wat voedingssupplementen op hun eigen, specifieke manier een gunstige invloed hebben op de bloeddruk.
- L-arginine werkt ontspannend op de vaatwanden en verbetert de elasticiteit van het vatenstelsel. Neem dit echter niet als je herstellend bent van een hartinfarct.
- Magnesium werkt ontspannend op de gladde spiercellen in de vaatwanden die voor verwijding (vasodilatatie) en vernauwing (vasoconstrictie) zorgen. Magnesium is vooral interessant bij hoge bloeddruk in combinatie met hartritmestoornissen.
- Vitamine C draagt bij tot de aanmaak van collageen en heeft hierdoor een gunstige invloed op de elasticiteit van de vaatwanden. Bovendien is vitamine C van zichzelf ook bloeddrukverlagend.
- Calcium zou ook bloeddrukverlagend zijn. Neem het bij voorkeur in combinatie met magnesium.
- Co-enzym Q10 werkt bloeddrukverlagend en wordt al jaren toegepast bij de behandeling van diverse cardiovasculaire aandoeningen.
- Veel studies tonen aan dat knoflook een gunstige invloed heeft op vaatziekten en bloeddrukregulerend werkt.
- Minder zout en meer kalium en magnesium zijn een goede manier om de bloeddruk te verlagen.
- Taurine verwijdt de bloedvaten
- Essentiële omega-3-vetzuren zoals EPA en DHA hebben een bewezen positieve invloed op hart- en vaatziekten.
- OPC (druivenpitextract) heeft in combinatie met vitamine C een bloeddrukregulerende werking.
- Lycopeen kan de bloeddruk verlagen
- Quercetine heeft bloeddrukverlagende eigenschappen en draagt bij tot een verbetering van de endotheelfunctie.
- Berberine heeft bloeddrukregulerende eigenschappen
- GABA verlaagt zowel de systolische als de diastolische druk
- Een lagere vitamine D-status vergroot de kans op een hoge bloeddruk
