Diarree – Symptomen, oorzaken & gevolgen van buikloop
Wat is diarree
Diarree, ook wel buikloop genoemd, is één van de meest voorkomende darmproblemen. Diarree wordt gekenmerkt door een dunne, waterige ontlasting en een verhoogde frequentie van het toiletbezoek. Iedereen heeft wel eens last van diarree. Meestal is dit van voorbijgaande aard. Andere hebben er helaas vaak last van.Symptomen van diarree
Een normale ontlasting bedraagt ongeveer 500 gram per dag en bestaat voor 60 tot 90 % uit water. Wie veel vezels eet onder de vorm van groenten en fruit zal daar wel boven zitten, maar hun ontlasting heeft de juiste consistentie en is niet vloeibaar. Bij diarree bestaat de ontlasting doorgaans uit meer dan 90 % water.Diarree gaat meestal gepaard met misselijkheid en een onaangename druk in de onderbuik, plotse krampen en buikpijn. Soms heeft de patiënt ook koorts en kan er bloed en/of pus in de ontlasting aanwezig zijn. Daarnaast zijn een gebrekkige eetlust, braken, uitdroging, duizeligheid, bloedarmoede en/of een algemene verzwakking van het lichaam zowat de meest voorkomende symptomen van diarree. Buikloop belemmert de sociale en professionele bezigheden. Verdwijnen de klachten na 2 weken dan spreken we van acute diarree. Houden de klachten echter langer aan, dan spreken we over chronische diarree.
Waarom hebben we diarree?
Doorgaans kunnen we stellen dat een te snelle passage van de verteringsresten door het spijsverteringskanaal de reden is van diarree. Meestal gaat het om een onschuldige voorbijgaande oorzaak zoals een ontsteking van het maagdarmkanaal, verkeerde voeding of een infectie die het spijsverteringskanaal binnengedrongen is.Vooral in acute gevallen heeft diarree eigenlijk een nuttige functie. Diarree zorgt ervoor dat giftige stoffen of bacteriën die niet thuishoren in het lichaam zo snel mogelijk afgevoerd worden. Bij chronische diarree gaat het meestal niet om de eliminatie van lichaamsvreemde stoffen en moeten we naar een andere oorzaak zoeken.
Mogelijke oorzaken van diarree
- Virussen: Acute aanvallen van diarree die enkele uren tot 7 dagen kunnen duren, zijn meestal het gevolg van een voedselvergiftiging omwille van een virale of bacteriële infectie.
Zo zijn er verschillende virussen die diarree of ‘buikgriep’ kunnen veroorzaken zoals het norovirus en het rotavirus. Ook het coronavirus kan de darmcellen infecteren en zich daar vermenigvuldigen. Vandaar dat een aantal covid19patiënten darmklachten hebben zoals buikkrampen of diarree. - Bacteriën: Microorganismen zoals bacteriën dringen meestal het lichaam binnen via gecontamineerd water of voedsel waar ze dan een infectie veroorzaken die zich kan uiten in diarree. De meeste bacteriële infecties zijn ongevaarlijk. Echter, wanneer zeldzame bacteriën zoals Salmonella de darmwand binnendringen kan de infectie gepaard gaan met ernstige klachten zoals een bloederige, slijmerige stoelgang en hoge koorts. Hierbij dient er onmiddellijk een arts geraadpleegd te worden.
- Reizigersdiarree: Sommige mensen zijn gevoelig voor diarree als ze op reis zijn. Dat komt omdat er in de andere landen bacteriën voorkomen die we in eigen land niet kennen. En daar reageert ons lichaam op.
- Parasieten: Bepaalde parasieten kunnen uitzonderlijk ook diarree veroorzaken. Wanneer diarree aanhoudt na je terugkeer van een verre reis in de tropen bijvoorbeeld, raadpleeg je best onmiddellijk je arts.
Diarree door medicijnen
Van antibiotica is algemeen geweten dat ze ook de goede bacteriën in het lichaam doden waardoor de microflorabalans verstoord geraakt zodat diarree ontstaat.
Andere medicijnen zoals cytotoxische middelen (chemo en radiotherapie), medicijnen die magnesium bevatten zoals bepaalde maagzuurremmers, hoofdpijnmedicatie die cafeïne bevat, hebben diarree als nevenwerking. Ook een teveel aan vitamine B5 kan diarree veroorzaken.
Voedselallergie, intolerantie of overgevoeligheid
Wie problemen heeft met de vertering van gluten (coeliakie) en/of lactose uit zuivelproducten kan voortdurend last hebben van buikkrampen en mogelijks chronische diarree.
Ook ander voedsel zoals fruit, fruitdrankjes, alcohol, te gekruid of te vet voedsel kunnen bij sommige mensen de darmen irriteren.
Voedingsadditieven
Kunstmatige zoetstoffen en andere voedingsadditieven zoals hexitol, sorbitol, mannitol, fructose, sucrose, magnesium of cafeïne kunnen bij een aantal mensen de darmen overprikkelen en diarree veroorzaken.
Darmziekten
Bepaalde aandoedingen van het immuunsysteem en/of het spijsverteringssysteem kunnen diarree veroorzaken. Denken we hierbij aan de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa, diverticulose, het prikkelbare darmsyndroom en darmkanker.
Verlaagde immuniteit
Een verminderde weerstand ten gevolge van bijvoorbeeld AIDS of chemotherapie kunnen bij sommige mensen diarree veroorzaken.
Hormonale aandoeningen
Verstoringen van het hormonale stelsel zoals een hyperactieve schildklier, kunnen chronische diarree veroorzaken.
Stress
Sommige mensen kunnen hevig reageren op stresssituaties zoals een sollicitatie, een vergadering, examens of een medisch onderzoek. Als de darmen sneller beginnen te werken omwille van stress, ontstaat diarree. Wanneer stressgerelateerde diarree afgewisseld wordt met constipatie spreken we van een spastische colon.
Mogelijke gevolgen van diarree
De belangrijkste gevolgen van diarree zijn te wijten aan de verhoogde vochtafscheiding.- Uitdroging
Als het vochtverlies niet gecompenseerd wordt door veel te drinken ontstaat er uitdroging. Kenmerken hiervan zijn: dorst, een droge mond, een droge huid, niet meer kunnen plassen, donkere urine, koorts zonder te zweten, lusteloosheid, vermoeidheid en/of duizeligheid. Uitdroging leidt vaak ook tot een verlaagde bloeddruk, flauwvallen en hartritmestoornissen.
Bejaarden zijn gevoelig voor uitdroging omdat hun totale lichaamsvocht lager is dan bij jongeren en volwassenen. Bovendien hebben ze een lagere dorstintensiteit en willen ze minder drinken omwille van urinaire incontinentie. Voor hen is het belangrijk dat ze extra aangespoord worden om voldoende te drinken bij diarree.
- Gewichtsverlies
Bij diarree is gewichtsverlies vaak een combinatie van 2 factoren: vochtverlies en een verminderde opname van voedingsstoffen omwille van de versnelde passage van het voedsel door het spijsverteringskanaal.
- Mineralen en vitaminetekorten
Samen met het vochtverlies ontstaat er ook een verhoogde afscheiding van bioactieve stoffen zoals vitaminen en mineralen. Hierdoor komt de zuurbasenbalans in het gedrang wat kan leiden tot metabole acidose, een toestand waarbij we onszelf vergiftigen.
Verlies aan mineralen, ook wel elektrolyten genoemd, zoals natrium, kalium, magnesium en chloride verstoort de uitwisseling ter hoogte van de membranen en de synapsen met hartritmestoornissen, coördinatie en concentratiestoornissen als gevolg.
Hoe kun je diarree voorkomen?
Diarree kan in vele gevallen voorkomen worden door een hygiënische en gezonde levensstijl. We geven je enkele belangrijke tips mee.- Was regelmatig je handen, voor en na het eten en iedere keer dat je naar de wc gegaan bent. Wrijf je handen minsstens 20 seconden lang in met zeep en spoel ze dan goed af. Vergeet hierbij geen enkel hoekje van je handen in te wrijven.
- Droog vervolgens je handen af met een schone handdoek of met een stuk wegwerppapier. Blazers zijn niet aangewezen om je handen te drogen, ze bevorderen immers de groei van bacteriën.
- Als het niet mogelijk is om je handen te wassen, gebruik dan een desinfecterende handgel.
- Bewaar vlees, vis en groenten afzonderlijk van elkaar in de koelkast en de diepvries.
- Gebruik schone messen en snijplanken voor voeding en gebruik aparte messen en snijplanken voor rauw vlees en rauwe vis.
- Ververs dagelijks de handdoeken en je schotelvod in de keuken. Was ze bij voorkeur aan 90 °C.
- Drink voldoende water en vermijd zoveel mogelijk cafeïne en alcohol.
- Eet gezond en gevarieerd en beperk vet en suiker.
- Gebruik eventueel probiotica om de microflora in je darmen te herstellen of in stand te houden.
- Wanneer moet je een arts raadplegen
- In de meeste gevallen gaat het om een onschuldige vorm van diarree die na enkele uren of dagen vanzelf weer overgaat.
- Echter, in volgende situaties is het verstandig om de hulp van een arts in te roepen:
- Als de diarree en/of het overgeven langer duurt dan 3 dagen
- Als de ontlasting bloed bevat of zwart is
- Als de diarree gepaard gaat met koorts hoger dan 38,5 °C, hevige buikpijn, krampen of pijn in de anusstreek
- Als je tekenen vertoont van ernstige uitdroging zoals een droge mond, niet meer kunnen plassen en een rimpelige huid
- Als je in de war bent, duizelig bent en het gevoel hebt dat je gaat flauwvallen
- Als je al meer dan 2,5 kg gewicht verloren bent
- Als je ouder bent dan 70 en de diarree niet overgaat na een dag, zeker als je ook nog eens koorts hebt
