Kokosolie – Gezonde middellangeketenvetzuren - MCT

24 december 2021

Kokosolie, hoe zit dat nu?
Steeds vaker horen we spreken over kokosvet, ook wel kokosolie genoemd. Het zou een positief effect hebben op huidaandoeningen en schimmelinfecties, het zou zelfs een geneesmiddel zijn voor mensen met Alzheimer. Voor sommigen een superfood, voor andere een boosdoener omdat het zo veel verzadigde vetten bevat. Waar of niet waar? Wij geven antwoorden op je vragen en ze zullen je verbazen …

Wat is kokosolie?
Kokosolie wordt gemaakt van kokospulp. Opgelet, er bestaan 2 manieren om kokosolie te maken:

Wanneer kokospulp onder zeer hoge temperaturen gedroogd wordt en de olie door oplosmiddelen uit de pulp geëxtraheerd en vervolgens gebleekt, ontgeurd en geraffineerd wordt, gaan de vitamine E, lecithine, polyfenolen, carotenoïden en mineralen verloren.
Bij ongeraffineerde en koudgeperste kokosolie daarentegen wordt de kokospulp gefermenteerd en vervolgens mechanisch geperst. Deze zogenaamde extra vierge kokosolie heeft een smeltpunt rond de 24 à 26 °C. Deze soort kokosolie bevat nog alle gezondheidsbevorderende stoffen ondanks de vele verzadigde vetzuren.

Kokosolie bestaat voor 85% uit verzadigde vetten, die we al een halve eeuw uit onze voeding proberen te bannen omdat ze de slechte LDL-cholesterol de hoogte in zouden schieten. De verzadigde vetzuren in kokosolie zijn echter zeer stabiel en daarom bijzonder geschikt om te verhitten op hogere temperaturen. Plantaardige oliën daarentegen worden door verhitting omgezet in ongezonde transvetten. Daarnaast heeft kokosolie het voordeel dat het 2 jaar op kamertemperatuur bewaard kan worden zonder ranzig te worden.

Wat maakt kokosolie eigenlijk zo bijzonder?
Verzadigde vetzuren worden onderverdeeld in korte-, middellange- en langeketenvetzuren. Korteketenvetzuren zoals boterzuur en melkzuur vormen een voedingsbodem voor de epitheelcellen van de darm. Langeketenvetzuren zoals palmitinezuur zitten voornamelijk in vlees, zuivel en cacao en stimuleren de aanmaak van LDL-cholesterol in de lever.

Middellangeketenvetzuren (Medium Chaine Triglycerids of MCT) zitten onder andere in avocado (caprylzuur) en kokosnoten. Ruim de helft van de verzadigde vetten in kokosnoten zijn het MCT laurinezuur. Middellangeketenvetzuren hebben bijzondere eigenschappen voor de gezondheid. Vandaar dat niet geraffineerde kokosolie zo geprezen wordt.
Belangrijke positieve effecten van MCT

Middellangeketenvetzuren zijn een belangrijke energiebron voor de bèta-oxidatie in de mitochondriën, de energiefabriekjes van onze cellen. Vetverbranding levert naast energie ook acetyl-CoA, een stofje waaruit de lever ketonen kan aanmaken. Naast bloedglucose die na 1 à 2 uur opgebruikt is, zijn alleen ketonen geschikt als energiebron voor de hersenen. Vetzuren kunnen de bloedhersenbarrière niet passeren, maar ketonen wel. MCT in kokosolie leveren een extra snelle energiebron en spelen daarmee ook een belangrijke rol in het ketogeen dieet.
Ook belangrijk voor sporters is dat MCT door de snelle energielevering minder effect hebben op de vetopslag. Voor hun verbranding hebben deze vetzuren geen carnitine nodig. Daardoor blijft er meer carnitine overblijft voor de energievoorziening in de spieren wat leidt tot een betere spieropbouw.
Middellangeketenvetzuren hoeven niet door de lever verwerkt te worden en hebben geen gal nodig om geëmulgeerd te worden. Daarom zijn ze een ideale energiebron voor mensen waarvan het spijsverteringsstelsel en/of de lever overgevoelig reageren op vetten.

Wat zijn de voordelen van kokosolie?

Gezondste populatie ter wereld eet veel kokos
Bepaalde eilandbewoners in het zuiden van de Grote Oceaan zoals Polynesië, halen meer dan 60% van hun calorieën uit kokosnoten en hun olie. Tegen alle verwachtingen in hebben onderzoekers ontdekt dat deze bevolkingsgroepen totaal geen last hebben van hart- en vaatziekten en dus heel gezond zijn.
Unieke vetzurencombinatie
Uit een grootschalige review blijkt dat een verhoogd LDL-cholesterolgehalte de levensduur van ouderen niet zou verkorten, maar eerder zou verlengen. Bovendien bevat kokosolie niet de langeketenvetzuren zoals in kaas en rood vlees, maar de middellangeketenvetzuren die we MCT noemen. Deze MCT worden in de lever omgezet in de zogenaamde ketonlichamen, die gebruikt worden door onder andere de huid en de hersenen, en dienen niet voor langdurige vetopslag.
Hoger energieverbruik en betere vetverbranding
MCT in kokosolie kunnen voor eenzelfde calorie-inname meer energie verbruiken en meer vet verbranden. Zo kan 15 à 30 gram MCT het energieverbruik in 24 uur met 5% doen toenemen. Een dagelijkse portie kokosolie zorgt er dus voor dat je ongeveer 120 cal per dag meer verbruikt, wat een gewichtsverlies van 1 kg per 2 maanden kan betekenen, hetzij 6 kg op een jaar, zonder extra aan sport te moeten doen.
Kokosolie als eetlustremmer
Ketonlichamen staan erom bekend een eetlustremmend effect te hebben. Een kleinschalig onderzoek heeft aangetoond dat wie MCT eet bij het ontbijt tot 250 minder calorieën per dag eet. Verder onderzoek is nog nodig, maar als dit zou kloppen kun je nog eens 1 kg per maand verliezen door dagelijks een eitje te eten die gebakken is in kokosolie.
Kokosolie en buikvet
Buikvet wordt in verband gebracht met schadelijke vetten die de kans vergroten op welvaartsziekten zoals hart- en vaatziekten en het metaboolsyndroom. Onderzoek bij zwaarlijvige mensen heeft aangetoond dat een dagelijkse inname van 30 ml kokosolie de buikomvang kan doen verminderen met 2,86 cm op 4 weken tijd. Ook hier gaat het om een test zonder calorierestrictie of extra sporten.
Kokosolie, cholesterol en hart- en vaatziekten
In tegenstelling tot wat men zou verwachten, heeft onderzoek aangetoond dat kokosolie in vergelijking met sojaolie een gunstig effect heeft op zowel de slechte LDL-cholesterol als de goede HDL-cholesterol en de totale cholesterolwaarden. Theoretisch gezien zouden deze betere waarden automatisch moeten leiden tot een verminderd risico op hart- en vaatziekten.
Laurinezuur doodt bacteriën, virussen en schimmels
Kokosolie bestaat voor ongeveer de helft uit laurinezuur. Tijdens de enzymatische vertering wordt het afbraakproduct monolaurine gevormd. Beide stoffen kunnen schadelijke ziekteverwekkers zoals bacteriën (zoals Staphylococcus Aureus), virussen (verkoudheid, herpes, CVS) en schimmels (zoals de gist Candida Albicans) doden, en bijgevolg infecties helpen voorkomen.
Kokosolie voor huid en haar
Uitwendig helpt kokosolie om een droge huid te hydrateren en de lipidenbalans te herstellen, om het haar te beschermen, om uv-straling voor een stuk tegen te houden en om schadelijke bacteriën uit de mond te spoelen
Kokosolie en epilepsie
Onderzoeken wijzen uit dat verhoogde concentraties van ketonlichamen bij een koolhydraatarm dieet het aantal epileptische aanvallen bij kinderen enorm zou verminderen, zelfs bij wie verschillende medicijnen niet helpen.
Kokosolie en de ziekte van Alzheimer
Alzheimerpatiënten blijken minder in staat te zijn glucose als energiebron te gebruiken in bepaalde delen van de hersenen. Uit diverse onderzoeken blijkt nu dat de MCT in kokosolie het aantal ketonlichamen in het bloed doet toenemen waardoor meer energie ter beschikking komt voor de hersencellen van Alzheimerpatiënten, met een
onmiddellijke verbetering van de hersenfunctie als gevolg.

Besluit
Tegen alle beweringen en verwachtingen in, is kokosolie wel degelijk een gezonde olie die zowel inwendig als uitwendig gebruikt kan worden. Echter, om optimaal van de voordelen te kunnen genieten, is het belangrijk om enkel gebruik te maken van virgin of ongeraffineerde kokosolie. Deze kun je herkennen aan de structuur zoals je die kent in de bounty-reepjes, en aan de typische kokosgeur, terwijl geraffineerde kokosolie eerder glad is zoals gewoon frituurvet.
Hou je absoluut niet van de smaak, dan kun je opteren om MCT-olie te kopen in flesjes of als supplement.